4. ผาสุสูตร

ธรรมเครื่องอยู่เป็น 5 ประการ

[94] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรมเครื่องอยู่เป็นสุข 5 ประการนี้
5 ประการเป็นไฉน คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ สงัดจากกาม สงัดจากอกุศล-
ธรรม บรรลุปฐมฌาน มีวิตกวิจาร มีปีติและสุขเกิดแต่วิเวกอยู่ 1 บรรลุ
ทุติยฌาน มีความผ่องใสแห่งจิตในภายใน เป็นธรรมเอกผุดขึ้น ไม่มีวิตก
ไม่มีวิจาร เพราะวิตกวิจารสงบไป มีปีติและสุขเกิดแต่สมาธิอยู่ 1 ภิกษุมี
อุเบกขา มีสติสัมปชัญญะเสวยสุขด้วยนามกาย เพราะปีติสิ้นไป บรรลุตติยฌาน
ที่พระอริยะเจ้าทั้งหลายสรรเสริญว่า ผู้ได้ฌานนี้เป็นผู้มีอุเบกขา มีสติอยู่เป็น
สุข 1 บรรลุจตุตถฌาน ไม่มีทุกข์ ไม่มีสุข เพราะละสุข ละทุกข์ และดับ
โสมนัสโทมนัสก่อน ๆ ได้ มีอุเบกขาเป็นเหตุให้สติบริสุทธิ์อยู่ 1 ทำให้แจ้งซึ่ง
เจโตวิมุตติ ปัญญาวิมุตติ อันหาอาสวะมิได้ เพราะอาสวะทั้งหลายสิ้นไป
ด้วยปัญญาอันยิ่งเอง ในปัจจุบัน เข้าถึงอยู่ 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ธรรมเครื่อง
อยู่เป็นสุข 5 ประการนี้แล.
จบผาสุสูตรที่ 4

อรรถกถาผาสุสูตร

ในผาสุสูตรที่ 4 บทว่า ผาสุวิหารา ได้แก่ ธรรมเครื่องอยู่เป็นสุข
จบอรรถกถาผาสุสูตรที่ 4

5. อกุปปสูตร

ว่าด้วยธรรมที่ทำให้บรรลุมรรคผลได้เร็ว

[95] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการ
ย่อมแทงตลอดธรรมที่ไม่กำเริบ ต่อกาลไม่นานนัก ธรรม 5 ประการเป็นไฉน
คือ ภิกษุในธรรมวินัยนี้ เป็นผู้ได้บรรลุอัตถปฏิสัมภิทา 1 เป็นผู้ได้บรรลุธรรม-
ปฏิสัมภิทา 1 เป็นผู้ได้บรรลุนิรุตติปฏิสัมภิทา 1 เป็นผู้ได้บรรลุปฏิภาณ-
ปฏิสัมภิทา 1 ย่อมพิจารณาจิตตามที่หลุดพ้นแล้ว 1 ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
ภิกษุผู้ประกอบด้วยธรรม 5 ประการนี้แล ย่อมแทงตลอดธรรมที่ไม่กำเริบ
ต่อกาลไม่นานนัก.
จบอกุปปสูตรที่ 5

อรรถกถาอกุปปสูตร

ในอกุปปสูตรที่ 5 บทว่า อกุปฺปํ ได้แก่ พระอรหัต.
จบอรรถกถาอกุปปสูตรที่ 5